Mapy Śląska: Tobias Maier – Ducatus Silesiae

Atlas Śląska wydany przez HOMANNA w Norymberdze w XVIII wieku stał się podstawowym kartograficznym przedstawieniem regionu ma lata i punktem odniesienia do późniejszych prób przeniesienia Śląska na mapy.

Tobias MAYER (także Majer lub Maier) urodził się 17 lutego 1723 w Marbach am Neckar, zmarł natomiast 20 lutego 1762 w Getyndze. Dorastał w sierocińcu, gdzie trafił po śmierci ojca. Uczęszczał do szkoły niemieckiej i łacińskiej w Esslingen, otrzymał nawet stypendium od burmistrza tego miasta, jednak większość wiedzy zdobył samodzielnie.

Już w 1739 opublikował swoja pierwszą profesjonalną mapę, na której widniało Esslingen. W wieku 18 lat opublikował swoją pierwszą książkę matematyczną, w wieku 22 lat atlas matematyczny. W latach 1746-1751 był zatrudniony jako asystent naukowy w ważnym instytucie kartograficznym HOMANNA Erbena w Norymberdze (istniało w latach 1702-1875); w tym czasie narysował i poprawił około 40 map. W wieku 28 lat (1751) został mianowany profesorem ekonomii, matematyki i astronomii w Getyndze przez elektora Hanoweru i króla Anglii.

Maier opracował zaawansowane instrumenty pomiarowe i bardzo precyzyjną teorię ruchu Księżyca wokół Ziemi, narysował obraz powierzchni tego ziemskiego satelity, który był przez sto lat niemal nie do poprawienia, zmierzył współrzędne prawie 1000 gwiazd koła zodiakalnego i wygrał część nagrody brytyjskiego parlamentu za swoją metodę określania długości geograficznej na morzu.

Tobias Mayer przedstawiony na miedziorycie Conrada Westermayra (1765-1834), na podstawie obrazu Joela Paula Kaltenhofera (1716-1777).

Mapa Mayera znalazła się w pierwszym atlasie Śląska: Atlas Silesiae id est Ducatus Silesiae generaliter Quatuor Mappis nec non specialiter XVI Mappis tot. Principatus repraesentantibus geographice exhibitus, Addita Praefatione qua de Historia huius Atlantis agitur auctoritate publica in lucem emissus ab Homannianis Heredibus. Oprócz Maiera w tworzeniu tego zawierającego 4 mapy ogólne oraz 16 map księstw śląskich atlasu brał udział wirtemberski profesor matematyki Johann Matthias HASE (1684-1742). Za podstawę posłużyły badania terenowe Johanna WIELANDA i Mattheusa von SCHUBARTHA. Atlas Silesiae stał się początkiem nowej epoki w kartografii śląskiej.

Mapa pokazuje jak wyglądał Górny Śląsk od grudnia 1745 roku, kiedy to w wyniku pokoju podpisanego w Dreźnie podzielono go pomiędzy Królestwo Prus i Monarchię Habsburgów:

• kolor żółty (Prusy) – Księstwo Nysko-Otmuchowskie, Powiat Głubczycki (pruskie części Księstw Karniowskiego i Opawskiego), Księstwo Opolskie, Księstwo Raciborskie, wolne państwa stanowe pszczyńskie i bytomskie.
• kolor niebieski (Śląsk Austriacki) – Księstwo Cieszyńskie, większa część Księstwa Karniowskiego, Księstwo Opawskie oraz fragment Księstwa Raciborskiego.