Alexander Schadenberg

Alexander Schadenberg był kolejnym utalentowanym Ślązakiem-podróżnikiem, który w swoje życie poświęcił na poznawanie obcych lądów i kultur.

Alexander Schadenberg urodził się 27 maja 1852 roku w ówczesnym Breslau. Jego ojciec była dygnitarzem, a on sam po ukończeniu szkoły elementarnej terminował u jednego z wrocławskich aptekarzy. Następnie udało mu się dostać na Uniwersytet Wrocławski, gdzie studiował botanikę, chemie i farmację. Jego zaangażowanie i wiedza w czasie studiów zaskarbiły mu uznanie nauczycieli i wykładowców,  w tym słynnego botanika i paleontologa Heinricha Goepperta (1800 – 1884).

Po uzyskaniu stopnia doktora filozofii w wieku 23 lat pracował jako asystent dyrektora Zakładu Soli Potasowej w Stassfurcie, gdzie pracował do 1876 roku.

Schadenberg w 1876 roku odpowiedział pozytywnie na propozycję pracy jako chemik w Botica Boie – hurtowni leków Pablo Sartoriusa w dalekiej Manilii. Po trzech latach musiał jednak ze względu na zły stan zdrowia powrócić do Wrocławia. W czasie swojego pobytu w Manilii, Schadenberg odbywał liczne podróże po Filipinach i prowadził badania etnograficzne wśród licznych plemion i ludów wyspy, w tym negrytów z okolic Bataan, Zambales oraz Pampanga. W tym okresie razem ze swoim przyjacielem Otto Kochem nad planami eksploracji i badań nad ludami zamieszkującymi południowe Mindanao w okolicach góry Apo. Dopiero w sierpniu 1881 roku obaj uzbrojeni w najnowsze zdobycze nauki i dobrze wyekwipowani Schadenberg z Kochem wyruszyli do południowego Mindanao. Ich celem było przeprowadzenie badań etnograficznych i lingwistycznych, a na swoją bazę wypadową wybrali niewielką wioskę Bagobo w Sibulan, na południe od Mount Apo, gdzie w zamian za kilka zwojów mosiężnego drutu kupili piękną bambusową chatę jednego z naczelników. Obaj mogli liczyć na pomoc rezydujących tam ówcześnie władz hiszpańskich, których przedstawiciele byli jednak mocno zaniepokojeni w kwestiach bezpieczeństwa – Koch z Schadenbergiem eksploatowali wtedy dzikie tereny kraju wokół Davao del Sur. Europejscy badacze prowadzili w tym czasie badania etnograficzne, geograficzne, zoologiczne i antropologiczne, gromadząc  w każdej z tych dziedzin solidne zbiory. Tworzyli także słownik tamtejszej mowy, zawierający rodzime nazwy roślin czy ptaków. Jednego z młodych mieszkańców wioski Bagobo wyszkolili do zbierania okazów roślinnych i zwierzęcych. Obaj przedsięwzięli także liczne wyprawy eksploracyjne. Do najważniejszych zaliczyć trzeba zdobycie gór Apo i Parag w 1882 roku oraz odnalezienie i zbadanie jaskiń grobowych na małej wyspie Samal, gdzie odnaleziono wiele czaszek i szkieletów, prehistorycznych czółen oraz egzemplarzy starej chińskiej ceramiki.

Fotografia przedstawiająca Alexandra Schadenberga w około 1895 roku.

Po powrocie do Niemiec w 1883 roku Schadenberg spędził kilka lat pracując nad swoimi zbiorami, publikując, wykładając i korespondując z muzeami i towarzystwami antropologicznymi w całej Europie. W tym czasie zakupił aptekę w Głogowie oraz został członkiem kilku towarzystw naukowych. Na Kongresie Antropologicznym, który odbył się pod przewodnictwem Rudolfa Virchowa (1821 – 1902) we Wrocławiu w 1884 roku, mówił o sztucznej deformacji zaobserwowanej w starożytnych czaszkach, które znalazł na Samal.

W listopadzie 1885 roku osiadł wraz z rodziną w Vigan na wyspie Luzon, gdzie założył aptekę. Kontynuował także swoje wyprawy i badania. Odwiedził prowincje Abra, Bontok, Lepanto, La Union, oraz części Nueva Vizcaya i Isabela.

W 1890 roku Schadenberg wraz z rodziną odwiedził ostatni raz w swoim życiu Wrocław, a na wiosnę 1891 roku znalazł się ponownie na Filipinach, gdzie wkrótce został wspólnikiem Reinholda Boie. W 1884 roku Boie we współpracy z Otto Ziegertem kupili Botica Boie od Sartoriousa za 52.000 pesos. Po przyjęciu Schadenberga na wspólnika zmieniono nazwę hurtowni na Boie & Schadenberg, a on sam wraz z rodziną zmuszony został do przenosin do Manili. Nowe obowiązki ograniczyły trochę jego dusze eksploratora, jednak nie na długo. Mimo problemów zdrowotnych Schadenberg zainteresował się łatwo dostępną z Manili wyspą Mindoro, gdzie udał się dwukrotnie – w 1894 i w 1895 roku. Udało mu się zbadać region góry Halcon (2,587 metrów) oraz badać tamtejszy świat fauny i flory, a także prowadzić badania antropologiczne tubylców.

W czasie planowania trzeciej wyprawy na Mindoro Schadenberg zmarł nagle 15 stycznia 1896 roku w Capiz. Najprawdopodobniej powody jego śmierci były związane z nawrotem malarii.