Encyklopedia dawnych zawodów na Śląsku
20 listopada 2021Dwujęzyczny spis dawnych zawodów występujących na Śląsku, będzie pomocny dla wszystkich poszukujących odpowiedzi w kwestiach genealogicznych, historycznych i po prostu z czystej ciekawości.
| NIEMIECKA NAZWA ZAWODU | POLSKA NAZWA ZAWODU | OKRES | UWAGI |
| A | |||
| Amtsdiener | woźny | XIX | |
| Amtssekretär | sekretarz | XIX/XX | |
| Amtsmann | ekonom, rządca | XIX/XX | |
| Amtssergeant | sierżant gminny | XIX/XX | |
| Auszügler | wymiernik, dożywotnik | XIX/XX | |
| Ackerbürger | mieszczanin rolnik | XIX/XX | |
| Aushilfsweichensteller | zwrotniczy pomocniczy | XIX/XX | |
| Aushilfsstationsschaffner | pomocnik konduktora stacyjnego | XIX/XX | |
| Aufwärterin | posługaczka | XIX/XX | |
| Appretierer | apretownik, wykończalnik | XIX/XX | |
| Appreturmeister | majster wykończalnik | XIX/XX | |
| Appreturschlosser | ślusarz wykończalnik | XIX/XX | |
| Appretierarbeiter | apretownik, wykończalnik | XIX/XX | Appretierer |
| Adjustagearbeiter | robotnik sprawdzający (miary i wagi) | XIX/XX | |
| Adjustagemeister | majster sprawdzający (miary i wagi) | XIX/XX | |
| Analitiker | analityk | XIX/XX | |
| Ankerner | wybijacz znaków przy obróbce metali | XIX/XX | |
| Aufkörber | ładownik | XIX/XX | |
| Aschenfahrer | popielarz | XIX/XX | |
| Abschlepper | wozak górny | XIX/XX | |
| Anschläger | sygnalista (przy wyciągu w szybie kopalni) | XIX/XX | |
| Ankerwickler | wyciągacz kotwicy okrętowej | XIX/XX | |
| Aufzugwärter | obsługiwacz (windy, wyciągu) | XIX/XX | |
| B | |||
| Bauführer | kierownik budowy | XIX/XX | |
| Bauunternehmer | przedsiębiorca budowlany | XIX/XX | |
| Bohrarbeiter | wiertacz, wiertniczy | XIX/XX | |
| Bergarbeiter | górnik, klęsacz | XIX/XX | |
| Berghäuer | kopacz, rębacz | XIX/XX | |
| Beeginwalide | inwalida górski | XIX/XX | |
| Bergfaktor | pośrednik górniczy | XIX/XX | |
| Bergmamm | górnik | XIX/XX | |
| Badewärter | łaziebnik | XIX/XX | |
| Bademeister | starszy łaziebnik | XIX/XX | |
| Badewannenschneider | przykrywacz wanien blaszanych | XIX/XX | |
| Bahnarbeiter | robotnik kolejowy | XIX/XX | |
| Bahnwärter | strażnik kolejowy | XIX/XX | |
| Bahnmeister | zawiadowca odcinka | XIX/XX | |
| Bahnsteigschaffner | peronowy | XIX/XX | |
| Bleilöter | lutownik ołowiem | XIX/XX | |
| Bleilötermeister | majster lutujący ołowiem | XIX/XX | |
| Blenderöster | prażelnik blendy | XIX/XX | |
| Blechvorzeichner | naznaczacz blachy | XIX/XX | |
| Blockverlader | ładownik bloków | XIX/XX | |
| Brenner | destylator, gorzelnik | XIX/XX | |
| Blechschneider | krajacz blachy | XIX/XX | |
| Blechvorschneider | przykrywacz blachy | XIX/XX | |
| Blockmeister | blokmistrz/traczny | XIX/XX | |
| Blasenmeister | wydmuchiwacz gazów | XIX/XX | przy wielkich piecach hutniczych |
| Blechwalzer | walcownik blachy | XIX/XX | |
| Beizer | moczarz | XIX/XX | moczący skóry |
| Brett/Holz-schneider | tracz | XIX/XX | |
| Beschlagschmied | okuciarz | XIX/XX | kowal lub ślusarz robiący okucia |
| Baumeister | budowniczy | XIX/XX | |
| Brauermeister | browarnik, piwowar główny | XIX/XX | |
| Barbier | golarz | XIX/XX | |
| Bremsmeister | hamulcowy | XIX/XX | |
| Bremswärter | strażnik hamulcowy | XIX/XX | |
| Bilderhändler | obraźnik | XIX/XX | |
| Bierverleger | składnik piwa | XIX/XX | |
| Bierverfahrer | rozwoziciel piwa | XIX/XX | |
| Bierkutscher | woźnica (piwa) | XIX/XX | |
| Brotkutscher | woźnica (chleba) | XIX/XX | |
| Brückenbauarbeiter | mościarz | XIX/XX | robotnik pracujący przy budowie mostów |
| Buchdrucker | drukarz | XIX/XX | |
| Botenmeister | dysponent/posyłkowy | XIX/XX | |
| Bureaudiener | służący biurowy | XIX/XX | |
| Bureauassistent | asystent biurowy | XIX/XX | |
| Betriebstechniker | technik służby ruchu | XIX/XX | |
| Betriebsschreiber | pisarz z wydziału ruchu | XIX/XX | |
| Benzolwärter | benzolarz | XIX/XX | |
| Bauerngutsbesitzer | posiadacz gruntu włościańskiego | XIX/XX | |
| Bahnportier | portier kolejowy | XIX/XX | |
| Bauer | chłop, kmieć | XIX/XX | |
| C | |||
| Chausseewärter | dróżnik | XIX/XX | |
| Chefkorrespondent | korespondent główny | XIX/XX | |
| Chordirektor | dyrygent chóru | XIX/XX | |
| Chargemann | nadawacz/zasypywacz | XIX/XX | |
| Chargeführer | kierownik zasypowy | XIX/XX | |
| D | |||
| Dominialarbeiter | robotnik dworski | XIX/XX | |
| Dominialhäusler | chałupnik dworski | XIX/XX | |
| Dominialknecht | parobek dworski | XIX/XX | |
| Drahtzieher | wyciągacz drutu | XIX/XX | |
| Drittelführer | trzeciak | XIX/XX | prowadził 1/3 partii towaru |
| Disponent | dysponent | XIX/XX | |
| Dachdecker | pokrywacz dachów | XIX/XX | |
| Direktionssekretär | sekretarz dyrekcyjny | XIX/XX | |
| E | |||
| Erzablader | zrzucacz rudy | XIX/XX | |
| Erzverlader | nakładacz rudy | XIX/XX | |
| Erzförderer | wydobywacz rudy | XIX/XX | |
| Erzgräber | kopacz rudy | XIX/XX | |
| Einlieger | wkładacz/szarżownik/komornik | XIX/XX | |
| Einwohner | mieszkaniec | XIX/XX | |
| Eliktriztätswerkmonteur | monter elektrowni | XIX/XX | |
| Eisenbahnanwärter | kandydat kolejowy | XIX/XX | |
| Eisenbahnhilfswärter | pomocnik strażnika kolejowego | XIX/XX | |
| Eisenbahnlademeister | ładowniczy kolejowy | XIX/XX | |
| Eisenbahnschaffner | konduktor kolejowy | XIX/XX | |
| Eisenbahnrangierer | przesuwacz wozów kolejowych | XIX/XX | |
| Eisenbahnführer | prowadzący pociąg | XIX/XX | |
| Eisenbahnwagenmeister | dozorca wagonów kolejowych | XIX/XX | |
| Eisenbahnbremser | hamulczy kolejowy | XIX/XX | |
| Eisenbahnstationsassistent | zastępca zawiadowcy stacji | XIX/XX | |
| Eisenwieger | ważniczy żelaza | XIX/XX | |
| Eisenhobler | struglarz żelaza | XIX/XX | |
| Eisenschläger | pomocnik kowalski | XIX/XX | |
| Eisenwalzer | walcownik | XIX/XX | |
| Eisenputzer | czyściciel żelaza | XIX/XX | |
| Eisendreher | tokarz | XIX/XX | |
| Eisenbohrer | wiertacz | XIX/XX | |
| Eisenbieger | wyginacz żelaza | XIX/XX | |
| Eisenlader | ładownik żelaza | XIX/XX | |
| Einnehmer | poborca | XIX/XX | |
| Einsetzer | wstawiacz | XIX/XX | |
| Einsiedler | pustelnik | XIX/XX | |
| F | |||
| Futtermeister | prowiantowy | XIX/XX | |
| Förderaufseher | dozorca transportu | XIX/XX | |
| Förderanschläger | sygnalista wyciągu przy transporcie węgla | XIX/XX | |
| Fördermann | transportowy | XIX/XX | |
| Fördermaschinist | maszynista wyciągowy | XIX/XX | |
| Füller | nakładacz | XIX/XX | |
| Fahrmeister | zjazdowy, instruktor jazdy | XIX/XX | |
| Friseur | fryzjer | XIX/XX | |
| Fuhrwerksbesitzer | właściciel pojazdów | XIX/XX | |
| Fuhrwerksunternehmer | przedsiębiorca (wynajmu) pojazdów | XIX/XX | |
| Freigärtner | wolny od pańszczyzny zagrodnik | XIX/XX | |
| Freistellenbesitzer | właściciel wolnego od pańszczyzny gospodarstwa | XIX/XX | |
| kgl. Fussgendarm | królewski żandarm pieszy | XIX/XX | |
| berittener kgl. Gendarm | konny żandarm królewski | XIX/XX | |
| Fabrikarbeiter | robotnik fabryczny | XIX/XX | |
| Flammenschweisser | spawacz płomieniem (palnikiem) | XIX/XX | |
| Feldwebelleutnant | chorąży, sierżant, porucznik | XIX/XX | |
| Feuerwerker | pirotechnik, ogniomistrz | XIX/XX | |
| Fakturist | fakturowy | XIX/XX | |
| Flickschuster | szewczyna | XIX/XX | szewc zajmujacy sie łataniem obuwia |
| Fuhrmann | woźnica | XIX/XX | |
| Flockleger/Flickleger | kartkownik | XIX/XX | naznaczacz koszy węglowych |
| Former | formierz | XIX/XX | |
| Flugmeister | lotniczy | XIX/XX | |
| Fuger | spajacz, głobiarz | XIX/XX | |
| G | |||
| Grubenschlepper | odpychacz wózków | XIX/XX | |
| Grenzaufseher | strażnik graniczny | XIX/XX | |
| Grenzjäger | myśliwy graniczny | XIX/XX | |
| Gerichtsbeisitzer | ławnik | XIX/XX | |
| Gusswarenputzer | czyściciel towarów lanych | XIX/XX | |
| Grubenschichter | robotnik kopalniany | XIX/XX | |
| Galmeifahrer | galmaniarz | XIX/XX | |
| Galmeilader | nakładacz galmanu | XIX/XX | |
| Galmeiarbeiter | galmaniarz | XIX/XX | |
| Galmeiablader | zrzucacz galmanu | XIX/XX | |
| Galmeiverladeaufseher | dozorca galmanu | XIX/XX | |
| Galmeikarrer | taczkarz galmanu | XIX/XX | |
| Gartenstellenbesitzer | właściciel gospodarstwa zagrodniczego | XIX/XX | |
| Gasstocher | czyściciel kanałów gazowych | XIX/XX | |
| Gasarbeiter | gazownik | XIX/XX | |
| Gaswärter | dozorca gazu | XIX/XX | |
| Gemeindeschreiber | pisarz gminny | XIX/XX | |
| Gemeindebote | posłaniec gminny | XIX/XX | |
| Glasmacher | szklarz | XIX/XX | |
| Gymnasialoberlehrer | profesor gimnazjalny | XIX/XX | |
| Goldschmied | złotnik | XIX/XX | |
| Gewindeschneider | gwinciarz | XIX/XX | |
| Gewindeschlosser | gwinciarz | XIX/XX | |
| Gesteinhäuer | skalnik, kamieniarz, rębacz w kamieniołomie | XIX/XX | |
| Geschäftsführer | kierownik handlowy | XIX/XX | |
| Gelegenheitsarbeiter | robotnik przygodny | XIX/XX | |
| Gendarmeriewachmeister | warzmistrz żandarmerii | XIX/XX | |
| Gewerkschaftssekretär | sekretarz gwarecki | XIX/XX | |
| Gichtaufgeber | zasypywacz (wielkich pieców) | XIX/XX | |
| Grubenkontrolleur | kontroler kopalniany | XIX/XX | |
| Gussputzer | oczyszczacz odlewu | XIX/XX | |
| Generatorenmann | generatornik | XIX/XX | |
| Gichter | starszy zasypywacz | XIX/XX | |
| Gefangenenaufseher | dozorca więźniów | XIX/XX | |
| Geleisleger | układacz torów | XIX/XX | |
| Glüher | wyżarzacz | XIX/XX | |
| Grubensattler | cieśla górniczy | XIX/XX | |
| Grubenschmied | kowal kopalniany | XIX/XX | |
| Gatterführer | trakowy | XIX/XX | |
| Güterbodenarbeiter | robotnik magazynowy | XIX/XX | |
| Giessereiarbeiter | odlewacz | XIX/XX | |
| Gattersäger | tracz | XIX/XX | |
| Gewichtssetzer | układacz ciężarów | XIX/XX | |
| Giesser | odlewacz | XIX/XX | |
| Grubenbote | posłaniec kopalniany | XIX/XX | |
| Gutsvorsteherstellvertreter | zastępca zarządcy dóbr | XIX/XX | |
| Gemüsehändler | handlarz jarzyn | XIX/XX | |
| Gastwirt | karczmarz | XIX/XX | |
| Gastwirtsstellvertreter | zastępca karczmarza | XIX/XX | |
| Gleisarbeiter | układacz toru | XIX/XX | |
| Gemeindewehrbeamte | urzędnik policji gminnej | średniowiecze/XIX/XX | dawniej halabardzista |
| H | |||
| Holzaufseher | drewniczy | XIX/XX | |
| Holzschneider | traczny | XIX/XX | |
| Holzträger | znoszący drewno | XIX/XX | |
| Holzhänger | spuszczacz drewna do kopalni | XIX/XX | |
| Holzarbeiter | drwal | XIX/XX | |
| Holzfahrer | przewoźnik drewna | XIX/XX | |
| Häusler | chałupnik | XIX/XX | |
| Hofwächter | stróż podwórzowy | XIX/XX | |
| Hofknecht | parobek dworski | XIX/XX | |
| Hofarbeiter | robotnik dworski | XIX/XX | |
| Hofhirt | pasterz dworski | XIX/XX | |
| Hammermann | młotnik | XIX/XX | |
| Hammerführer | kierowca młota | XIX/XX | |
| Hilfswärter | zastępca dozorcy | XIX/XX | |
| Hilfsbahnwärter | zastepca straznika kolejowego | XIX/XX | |
| Hausbesitzer | właściciel domu | XIX/XX | |
| Halbgärtner | półzagrodnik | XIX/XX | |
| Halbbauer | półkmieć | XIX/XX | |
| Halbfreibauer | chłop wolny, posiadajacy pół pełnego gospodarstwa | XIX/XX | |
| Hutmacher | kapelusznik | XIX/XX | |
| Hüttenhintermann | walcownik drugi | XIX/XX | |
| Hilfsschaffner | zastepca konduktora | XIX/XX | |
| Hüttenschürer | palacz hutniczy | XIX/XX | |
| Haushälter | zarządca domu | XIX/XX | |
| Hufschmied | podkuwacz koni | XIX/XX | |
| Hammerschmied | młotowy, kowal | XIX/XX | |
| herrschaftlicher Kutscher | stangret dworski | XIX/XX | |
| Hüttenlokomotivführer | maszynista parowozu huty | XIX/XX | |
| Hüttenrossbahnfahrer | woźnica hutniczej kolejki konnej | XIX/XX | |
| Haltestellenwärter | budnik, przystankowy | XIX/XX | |
| herzoglicher Leibkutscher | stangret książęcy | XIX/XX | |
| Handarbeiter | rękodzielnik, wyrobnik | XIX/XX | |
| Hilfsleistungsaufseher | zastępca nadzorcy | XIX/XX | |
| Hilfswagenmeister | zasteoca wagonowego | XIX/XX | |
| Hilfsweichensteller | zastępca zwrotniczego | XIX/XX | |
| Hilfslader | zastępca ładunkowego | XIX/XX | |
| Hüttenarbeiter | hutnik | XIX/XX | |
| Hüttenaufseher | dozorca hutniczy | XIX/XX | |
| Hüttengasthauspächter | dzierżawca gospody hutniczej | XIX/XX | |
| Hüttenpförtner | odźwierny hutniczy | XIX/XX | |
| Handlanger | podawacz | XIX/XX | |
| Hilfsladeschaffner | zastępca konduktora załadunkowego | XIX/XX | |
| Hüttenzuhführer | kierownik pociagu hutniczego | XIX/XX | |
| Hilfspolizeibeamte | zastępca urzędnika policyjnego | XIX/XX | |
| Hüttenassistent | asystent hutniczy | XIX/XX | |
| Hammerhelfer | pomocnik młotowego | XIX/XX | |
| Hintermann | walcownik/następca | XIX/XX | |
| Hilfsschmierer | zastępca smarownika | XIX/XX | |
| Hilfsschaffner | zastępca konduktora | XIX/XX | |
| Härtemeister | hartownik | XIX/XX | |
| Hilfsschlosser | pomocnik ślusarza | XIX/XX | |
| Handelsmann | handlowiec | XIX/XX | |
| Hilfsschreiber | zastępca pisarza | XIX/XX | |
| Hilfsbremser | pomocnik hamulcowego | XIX/XX | |
| Hilfswärter | zastępca dozorcy | XIX/XX | |
| Haushälterin | dozorczyni | XIX/XX | |
| Hüttenvogt | wójt hutniczy | XIX/XX | |
| Holzhängeschachtarbeiter | spuszczalnik | XIX/XX | robotnik pracujacy przy spuszczaniu drewna |
| Holzplatzarbeiter | robotnik w składzie drewna | XIX/XX | |
| Hausierer | domokrążca | XIX/XX | |
| I | |||
| Isolierer | izolowacz, izolujący, odosabniacz | XIX/XX | |
| Inlieger | zasypywacz | XIX/XX | |
| J | |||
| Justizwachmeister | dozorca więzienny | XIX/XX | |
| Justizdiätar | dietarjusz sądowy | XIX/XX | |
| K | |||
| Kantinenwirt | kantyniarz | XIX/XX | |
| Kuhmann | pasterz krów | XIX/XX | |
| Kuhschaffer | szafarz, włodarz | XIX/XX | |
| Kuhschäfer | pasterz krów | XIX/XX | |
| Kuhmagd | krowiarka | XIX/XX | |
| Knecht | parobek | XIX/XX | |
| Kettenaufgeber | nakładacz łańcucha | XIX/XX | |
| Kesselschmied | kotlarz | XIX/XX | |
| Kesselputzer | czyściciel kotła | XIX/XX | |
| Kesselheizer | palacz kotłowy | XIX/XX | |
| Kesselwärter | kotłowy | XIX/XX | |
| Kesselschürer | palacz kotłowy | XIX/XX | |
| Kammerwärter | straznik komory celnej | XIX/XX | |
| Kammerjäger | gajowy dóbr kamerlanych/tępiciel robactwa domowego | XIX/XX | |
| Kläranlagewärter | dozorca filtrów kanalizacyjnych | XIX/XX | |
| Kriminalwachtmeister | wachmistrz więzienny | XIX/XX | |
| Klavierstimmer | stroiciel fortepianów | XIX/XX | |
| Kupferschmied | kotlarz | XIX/XX | |
| Kalkofensetzer | stawiacz pieca wapiennego | XIX/XX | |
| Kalkofenaufseher | dozorca pieca wapiennego | XIX/XX | |
| Kalkofenarbeiter | wapiennikarz | XIX/XX | |
| Koksanstaltaufseher | dozorca koksowni | XIX/XX | |
| Kraftwagenführer | szofer/kierowca auta | XIX/XX | |
| Kettenaufseher | łańcuchowy | XIX/XX | |
| Kohlenfahrer | węglarz | XIX/XX | |
| Kreissägenschneider | tracznik | XIX/XX | |
| Kanalisationswärter | dozorca kanałowy | XIX/XX | |
| königlicher Grubensteiger | sztygar królewski | XIX/XX | |
| Kernmacher | rdzeniarz (odlewniczy) | XIX/XX | |
| Kretschambesitzer | karczmarz | XIX/XX | |
| königlicher Steuereinnehmer | królewski poborca podatków | XIX/XX | |
| königlich-preussischer Gendarmerie-Wachmeister zu Fuss | królewsko-pruski wachmistrz żandarmenrii pieszej | XIX/XX | |
| königlich-preussischer Gendarmerie-Wachmeister zu Pferde | królewsko-pruski wachmistrz żandarmenrii konnej | XIX/XX | |
| königlicher Feldmesser und Kulturtechniker | królewski mierniczy i agronom | XIX/XX | |
| Kalkulator | rachmistrz | XIX/XX | |
| Kellermeister | piwniczny | XIX/XX | |
| Kohlenschlepper | odpychacz wózków | XIX/XX | |
| Kohlenverwieger | odważacz węgla | XIX/XX | |
| Kohlenmesser | mierniczy węgla | XIX/XX | |
| Kokereiarbeiter | koksiarz | XIX/XX | |
| Koksarbeiter | koksiarz | XIX/XX | |
| königlicher Fussgendarm | królewski żandarm pieszy | XIX/XX | |
| Kutscher | stangret/woźnica | XIX/XX | |
| Krahnführer | kierowca żórawia | XIX/XX | |
| Kramführer | kramarz, straganiarz | XIX/XX | |
| Kolonnenführer | przodownik, kierownik sekcji | XIX/XX | |
| Konfektionseinrichter | układacz konfekcji | XIX/XX | |
| Kunstgärtner | ogrodnik artystyczny | XIX/XX | |
| Kokühlmann | kokilarz/czylarz | XIX/XX | |
| Kokühlenputzer | czyściciel kokili | XIX/XX | |
| königlicher Eisbahnstationsassistent | królewski kolejowy asystent stacyjny | XIX/XX | |
| Korbmachermeister | majster koszykarski | XIX/XX | |
| Käser | serowar | XIX/XX | |
| Krämer | kramarz | XIX/XX | |
| Krankenwärter | pielęgniarz | XIX/XX | |
| Kläpter | łyżkownik | XIX/XX | |
| Kalkbrenner | wypalacz wapna | XIX/XX | |
| Kinovorführer | wyświetlarz kinowy | XIX/XX | |
| Kolonialhändler | kupiec kolonialny | XIX/XX | |
