Ernst von Carnap Quernheimb – od Opola po Togo

Ernst von Carnap Qquernheimb należał do wielkiego grona Ślązaków, którzy odkrywali, badali i zdobywali inne kontynenty w XIX wieku. Ten urodzony w Opolu szlachcic może śmiało stanąć w jednym rzędzie z Eminem Paszą i Wilhelmem Kuhnertem.

Rodzina

Ernst Karl Georg Hans Leonhard von Carnap-Quernheimb urodził się 10 września 1863 roku w jednej z ówczesnych stolic rejencyjnych na Śląsku – Opolu. Jego ojcem był ewangelik Georg Hans Karl Wennemar von Carnap, a od 1865 roku von Carnap-Quernheimb. Georg pochodził z rodziny o wojskowych tradycjach. Dziadek Carl von Carnap (1790–1869) był arystokratą i generałem majorem, wielokrotnie odznaczonym bohaterem wojen wyzwoleńczych czasów Napoleona Bonaparte. Jego małżonka – Charlotte von Quernheimb (1788–1878) była córką właściciela dóbr ziemskich i landrata Friedricha von Quernheimb i szlachcianki Luise Dorothea von dem Bussche-Ippenburg. Carl i Charlotte mieli jednego syna – Georga Hansa oraz córkę – Wilhelmine Auguste Karoline Luise Sophie, która podtrzymała rodzinna tradycję i wyszła za kolejnego generała – Wilhelma Augusta Ludolfa von Voßa.

Herb rodu von Carnap.

Ojciec Ernsta Georg (1826-1910) urodził się na obszarze dzisiejszej Brandenburgii, a po ukończeniu gimnazjum był kadetem w Poczdamie i Berlinie. Po uzyskaniu rangi kapitana został przeniesiony na Górny Śląsk do Opola, gdzie w 1865 roku rozpoczął służbę w 4. Górnośląskim Pułku Piechoty nr 63 (4. Oberschlesisches Infanterie-Regiment nr 63). W tym też roku otrzymał z Berlina pozwolenia na dodanie do swojego nazwiska rodowego von Carnap, członu Quernheimb, po tym jak w 1855 roku umarł jego wuj – ostatni męski potomek rodu – Georg August von Quernheimb.

Ojciec Ernsta poślubił w Nysie (2 października 1856 roku) Marie Holzheimer, córkę królewskiego, pruskiego radcy rejencyjnego Eduarda Holzheimer oraz jego żony Antonie Eisengraeber. Co ciekawe w Nysie w tamtym czasie mieszkał Emin Pasza, który w przyszłości również zasłynie jako niezmordowany odkrywca Afryki. Możliwe, że przed promocją na kapitana, młody Georg służył w nyskiej twierdzy. Ze związku z Marie urodziło się 5 chłopców oraz jedna dziewczynka.

Młodość

Ernst von Carnap Qquernheimb w stopniu pierwszego porucznika. Na piersi widnieje Krzyż Żelazny.

Po ukończeniu edukacji podstawowej Ernst trafił do szkoły kadetów, najpierw w Oranienstain, a następnie do pod berlińskiej Lichterfelde. Po ukończeniu szkoły w 1882 roku młody oficer został przyjęty do Ostpreußische Feldartillerie-Regiment Nr. 1. Kilka lat później w 1885 roku wstąpił także do jednego z coraz popularniejszych towarzystw kolonialnych, mianowicie do Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft. Wraz z jego zaangażowaniem w sprawy kolonialne w Niemczech pojawiły się także perspektywy wyjazdu do Afryki, gdzie od kilkunastu lat niemieckie firmy handlowe oraz podróżnicy, przy cichym poparciu władz, angażowali się coraz bardziej.

Afryka Wschodnia

Po raz pierwszy Ernst wyjechał do Afryki w 1885 roku, a pobyt ten trwał aż do 1888 roku. W tych latach podróżował wzdłuż wybrzeży Afryki Wschodniej, a szczególnie obszarów, które interesowały niemiecki establishment handlowy i polityczny, czyli sułtanat Witu oraz wybrzeże Somalii. Brał udział w wyprawie Gustava Hörnecke, w czasie której podpisano wiele nierównoprawnych traktatów z lokalnymi wodzami plemiennymi w imieniu Niemieckiego Towarzystwa Afryki Wschodniej. W końcu jednak plany zajęcia tych obszarów spełzły na niczym. Ostatecznie nabył on w okolicach Lamu (obecnie w południowo-wschodniej Kenii) własną ziemię i zajął się prowadzeniem plantacji.

Po latach życia z uprawy Von Carnap Qquernheimb wziął udział w wyprawie szefa stacji Misahöhe Hansa Grunera w głąb interioru Togo w latach 1894-1895. Ernst do wyprawy zgłosił się dobrowolnie, a za swój udział w niej zapłacił 6000 marek na rzecz komitetu Togo. Ich towarzyszami zostali także lekarz i i asystent głównego lekarza rządowego w Togo Richard Doering oraz porucznik von Pawlikowski-Cholewa, który jednak został wkrótce odesłany przez doktora Grunera. Karawana, na którą składała się wyprawa, liczyła ponad stu uzbrojonych ludzi. Jako jedyny europejski uczestnik tej ekspedycji dotarł, podróżując w dół Nigru, aż do jego ujścia, a następnie wrócił przez Lagos do Lome. W toku ekspedycji założył  w północnym Togo stację Sansane-Mangu oraz podpisywał tzw. Schutzverträge z wodzami państwa Gando – Nupe oraz Ilorinem, a także wodzami państwa Gurma – Matschakuale oraz Pama.

W służbie kolonialnej

Niemieckie władze kolonialne dostrzegały potencjał urodzonego w Opolu podróżnika i wojskowego. W 1896 roku został zarządca stacji Jaunde w Kamerunie. W latach 1897-1898 organizował wyprawy na południowy-wschód, aż do Ngoko, gdzie przyłączył do Togo, późniejsze obszary należące do okręgów Dume i Molunde. Osiągnął także wtedy, jako jeden z pierwszych Europejczyków, Dscha. W kolejnych latach brał udział w ekspedycjach, na poły militarnych, w głąb Kamerunu. Dowódcami tych wypraw byli Oltwig von Kamptz i Curt von Pavel. W czasie jednej z nich doszło do gwałtownych starć z tubylcami z ludu Maka, którzy zbuntowali się przeciwko działaniom Niemców. W latach 1889-1900 Ernst był dowódcą Schutztruppe w Kamerunie.

Po powrocie do Europy Ernst zamieszkał na Śląsku. W 1904 roku ożenił się z Alice Voß w Jeleniej Górze, gdzie mieszkał do swojej śmierci 1 grudnia 1945 roku.